De ECB heeft verschillende redenen om een CBDC te ontwikkelen. Ze willen de afhankelijkheid van privégeld verminderen. Geld dat door de centrale bank in omloop wordt gebracht, noemen we openbaar geld. Dit zijn fysieke bankbiljetten en munten. Privégeld is geld dat door commerciële banken in omloop wordt gebracht. Dit is geld dat je online kunt gebruiken. Met de huidige technologische ontwikkelingen en hun adoptie wordt contant geld steeds meer verouderd. De ECB wil vermijden volledig afhankelijk te worden van privégeld omdat dit verschillende nadelen heeft.
De Oostenrijkse school van de economie stelde al in de 19e eeuw vraagtekens bij het monetaire beleid. Monetair beleid zou schommelingen in de conjunctuur veroorzaken. Ideeën van de Oostenrijkse school zijn overgenomen in de meest bekende cryptomunt: Bitcoin.
Kortom, Bitcoin is de grootste cryptocurrency qua marktomvang. Bitcoin is een alternatieve betaalmunt en biedt daarom concurrentie met de euro. Friedrich Hayek, een econoom uit de beweging van de Oostenrijkse school van de economie, verklaart in een rapport “Keuze in Valuta,” dat mensen moeten kunnen kiezen met welke valuta ze willen betalen. Als gevolg daarvan zal de beste valuta het meest worden gebruikt. De ECB ziet de toename van de adoptie van cryptocurrencies als een bedreiging en zou graag meer controle over betalingen willen hebben. Door de euro te innoveren, zouden mensen weer vertrouwen krijgen in de euro. Een mogelijk voordeel is dat betalingen rechtstreeks tussen partijen kunnen worden verricht (peer-to-peer), zoals de mogelijkheden die Bitcoin biedt. Dit betekent dat er geen derde partij is aan wie transactiekosten moeten worden betaald. Dit zou grensoverschrijdende betalingen goedkoper moeten maken.
Door de CBDC kan de ECB financieel verkeer goed volgen. De ECB zou het financiële gedrag van individuen kunnen volgen. Om de CBDC te gebruiken, moeten gebruikers een onboarding-proces volgen, zoals het openen van een bankrekening. Hierbij verstrekken ze persoonlijke gegevens. Overheden hebben indirect zicht op de gegevens bij de ECB. Met andere woorden, het financiële gedrag van individuen kan zichtbaar worden voor de overheid. Dit roept privacyzorgen op. Om een CBDC succesvol te laten zijn, moet de ECB de privacy van de mensen die de CBDC gebruiken, waarborgen. Studies suggereren dat mensen een CBDC alleen zullen gebruiken als het goede privacy biedt. Privacy is een fundamenteel mensenrecht en het helpt tegen onrechtmatig machtsmisbruik. Maar in hoeverre moeten we privacy toestaan binnen het CBDC-proces zonder de nalevingsvereisten te vervagen.
De offline CBDC zou meer privacy moeten bieden voor lagere transacties. Dit houdt in dat het bedrag en het aantal transacties worden beperkt. Hierdoor zou het minder aantrekkelijk moeten zijn voor criminelen om misbruik te maken van de digitale euro.
Voor de online CBDC is het huidige plan om transactiegegevens op dezelfde manier te screenen als het reguliere banksysteem doet. De transactiemonitoring zal worden uitgevoerd door Payment Service Providers, waarschijnlijk commerciële banken. Alleen de meest noodzakelijke gegevens worden vervolgens pseudo-anoniem gedeeld met de ECB. Dit betekent dat niet de gegevens van het individu worden verzonden, maar bijvoorbeeld alleen zijn/haar rekeningnummer.
Niet alleen Europa ontwikkelt een CBDC. Ook andere landen kijken naar de mogelijkheden. China werkt bijvoorbeeld aan de digitale yuan, die zij zien als een aanvullend instrument voor het controleren en monitoren van het gedrag van burgers. Vreemd genoeg bieden zij dezelfde mogelijkheden als de ECB van plan is met de digitale euro. Volgens een persbericht van de Centrale Bank van China zou de digitale yuan anoniem zijn voor kleine transacties en worden gemonitord volgens wettelijke vereisten voor grotere bedragen. Opnieuw zouden de gegevens niet met de overheden worden gedeeld, alleen waar nodig volgens de wet. China probeert zijn burgers ertoe te bewegen de CBDC te gebruiken, maar minder dan 20% doet dit daadwerkelijk. Het lijkt erop dat de mensen die een portemonnee hebben aangemaakt dit hebben gedaan om deel te nemen aan de loterijen die worden aangeboden bij het aanmaken van een account en niet om de CBDC te gebruiken.
China probeert zijn burgers ertoe te bewegen de E-yuan te gebruiken omdat de CBDC programmeerbaar zou kunnen zijn. Dit betekent dat de overheid voorwaarden aan het geld kan verbinden. Dit betekent dat de overheid potentieel alleen mensen kan toestaan de CBDC uit te geven voor bepaalde bestedingsdoeleinden. Zo kan de overheid bijvoorbeeld bepalen dat hun burgers niet meer dan één vliegticket kunnen kopen. Deze manier van financiële controle is de grootste droom van een autoritaire superstaat. Europa zegt dat het de digitale euro niet programmeerbaar zal maken en dit bij wet wil vaststellen.
Is programmabiliteit altijd slecht? Hierover kan worden gediscussieerd. Programmabiliteit kan ook individuen beschermen. Zo zou bijvoorbeeld een gokverslaafde alleen een beperkt deel van zijn inkomen kunnen gokken, of een alcoholist een beperkte hoeveelheid alcohol kunnen kopen. Mensen in de schulden kunnen ook geholpen worden door een deel van hun inkomen onmiddellijk te gebruiken om schulden af te betalen. Dit roept echter de vraag op of dit niet de verantwoordelijkheid van het individu is in plaats van de overheid.
De overheid kan ook belang hebben bij programmeerbaar geld. Zij zouden subsidies rechtstreeks van de overheid naar de bestemming kunnen sturen waarvoor de subsidie is bedoeld. Zo kunnen subsidies niet voor andere doeleinden worden gebruikt. Daarnaast kunnen belastingen rechtstreeks aan de overheid worden betaald.
Venezuela lanceerde de Petro in 2018, deze CBDC zou worden gedekt door grondstoffen zoals olie, goud en diamanten. Daardoor zou de waarde veel stabieler zijn dan de bolivar, de valuta van Venezuela, die onderhevig is aan hyperinflatie. Ondanks de inspanningen van de overheid bleef de adoptie van de Petro beperkt. Na een corruptieschandaal waarbij het beheer van de onderliggende grondstoffen verkeerd werd beheerd, besloot Venezuela het CBDC-project stop te zetten.
Ook in Nigeria werd een CBDC geïntroduceerd: de eNaira. De bevolking toont weinig interesse. De overheid probeert de eNaira aan te moedigen door onder andere beperkingen op contant geld te plaatsen. In de Bahama’s is de Sand Dollar ook geen succes, ondanks alle stimulansen die de overheid biedt.
We kunnen concluderen dat om de innovatieve digitale euro een succes te laten zijn, de ECB de privacy van haar gebruikers moet kunnen waarborgen. Belangrijker nog, de publieke overtuigen dat hun gegevens veilig zijn bij de ECB. Wereldwijde voorbeelden tonen aan dat er weinig interesse is in een CBDC. Het meest voorkomende argument hiertegen zijn privacyzorgen. Over het algemeen blijft de vraag: hoe kunnen we voldoen aan de nalevingsvereisten zonder dat burgers hun privacy opofferen?
Met CBDC bedoelen we in dit artikel retail CBDC.