Bij non-profitorganisaties (NPO’s) denken de meeste mensen onmiddellijk aan organisaties met een duidelijke doelstelling. Zo strijdt Greenpeace voor het klimaat, Unicef voor de rechten van kinderen en het Rode Kruis redt levens in rampgebieden. Een NPO houdt zich voornamelijk bezig met het werven van fondsen om deze vervolgens uit te geven aan liefdadige, religieuze, culturele, educatieve of sociale doelen. Hoewel deze organisaties vaak positief voor de dag komen, worden sommige non-profitorganisaties helaas ook gebruikt voor het witwassen van geld en het financieren van terrorisme. NPO’s zijn voor criminelen aantrekkelijke constructies om geld wit te wassen. Ze hoeven niet erg transparant te zijn en hoeven bijvoorbeeld niet altijd een jaarrekening te publiceren.
De wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (WWFT) beschrijft wat er verwacht wordt van financiële instellingen om witwassen en terrorismefinanciering te voorkomen. Echter is deze wet erg breed en staan financiële instellingen onder druk van de toezichthouder om zich aan deze wet te houden. Hoewel het goed is dat banken zich aan de wetten willen houden en intrinsiek gemotiveerd zijn om misbruik van het financiële systeem te voorkomen, leidt deze motivatie tot ongewenste effecten van het wetgevend kader. Dit ongewenste effect wordt ook wel de-risking genoemd.
De-risking is een strategie waarbij financiële instellingen hun blootstelling aan risicovolle klanten of transacties verminderen of vermijden. Dit doen ze om te voldoen aan de strenge eisen en mogelijke boetes te vermijden die de toezichthouder oplegt in de strijd tegen witwassen en financiering van terrorisme.
De grote verliezers van deze strategie zijn NPO’s. Als gevolg van de toegenomen controles van financiële instellingen ervaren NPO’s aanzienlijk hogere administratieve lasten en langere goedkeuringsprocessen bij het openen of beheren van bankrekeningen. Dit leidt tot operationele uitdagingen voor NPO’s, waardoor hun vermogen om hun financiën effectief te beheren en hun missie uit te voeren, wordt belemmerd.
Deze belemmering is de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) niet geheel ontgaan. Om een duidelijk speelveld te creëren, heeft de NVB in samenwerking met De Nederlandsche Bank, de betrokken brancheorganisaties en het ministerie van Financiën een standaard ontwikkeld waarin risicofactoren zijn vastgesteld om vervolgens de risico’s van witwassen bij een non-profitorganisatie in te schatten (zie voor de gehele standaard de website van NVB). Deze moeten op een snelle en overzichtelijke manier inzicht geven in de governance van deze NPO, de wijze waarop de organisatie gefinancierd, de activiteiten van de organisatie, waar de organisatie actief is en wie de begunstigden zijn. De antwoorden hierop moeten blijken uit een aantal risico verhogende en verlagende factoren die vastgesteld zijn door de NVB.
Deze nieuwe maatstaven zorgen ervoor dat de risico’s op het witwassen en het financieren van terrorisme goed in kaart worden gebracht zonder dat eerlijke en rechtvaardige NPO’s hier de dupe van zijn. Er zullen namens financiële instellingen aan NPO’s altijd nog gegevens worden opgevraagd, echter zal dit dankzij de nieuwe methode een stuk gerichter gebeuren waardoor NPO’s minder belast zullen worden. Dit komt ook tot uiting in de volgende belangrijke paragraaf:
Voor de meeste NPO’s geldt dat de bank contact zal moeten opnemen met de NPO om de benodigde informatie en documentatie te verkrijgen. Door de focus te leggen op de relevante risicofactoren kan dit informatieverzoek proportioneel worden afgestemd op het niveau van de mogelijke risico’s op witwassen en het financieren van terrorisme. Bovendien is een gerichte risico gebaseerde aanpak essentieel om onnodige informatieverzoeken richting de klant te voorkomen en de toegang tot financiële diensten te verbeteren.
Compliance Champs is van mening dat deze standaarden een grote stap voorwaarts zijn waardoor het voor zowel financiële instellingen als klanten van financiële instellingen duidelijk is wat er gevraagd kan worden en vooral ook waarom dit gevraagd wordt.
In de komende maanden zullen meer standaarden door de NVB worden gepubliceerd voor onder andere cryptobedrijven, detailhandel en automotive-bedrijven. Uiteraard zullen wij hier jullie ook van op de hoogte brengen via onze LinkedIn-pagina en website (www.compliancechamps.com) zodra deze bekend worden.